فیات به ایران می‌آید. این خبر عجیب درست در شرایطی منتشر شده و روی خروجی برخی رسانه‌های ایران قرار گرفته که تحریم‌ها علیه ایران شدت گرفته و دو خودروساز بزرگ ایران می‌‏گویند نه تنها برای تأمین قطعات مورد نیازشان دچار دردسر شده‌اند، بلکه حتی برای نقل و انتقال پول به ‏قدیمی‌ترین شریک ایران یعنی چینی‌ها هم مشکلاتی دارند. حالا برخی رسانه‌ها می‌گویند ‏که فیات به قم آمده و قرار است در منطقه ویژه اقتصادی سلفچگان خط تولید خودرو راه بیندازد.

پیگیری‌های «شهروند» از وزارت صنعت، معدن و تجارت حاکی از آن است که این وزارتخانه نسبت ‏به درستی این خبر ابراز تردید می‌کند و می‌گوید که در جریان این خبر و جزییاتش نیست. به جز این روابط عمومی منطقه آزاد سلفچگان به «شهروند» اعلام می‌کند که جزییات بیشتری از تولید خودروی فیات در ایران در دست نیست و تصور می‌کند که مدیرعامل شرکت مدعی نمایندگی فیات در ایران تمام نکات لازم را از این خبر در اختیار رسانه‌ها گذاشته است.

از آن سمت ‏ابهامات زیادی برای حضور غول فیات در ایران وجود دارد که تمامی این ابهامات می‌تواند اصل این ‏خبر را زیر سوال ببرد. شاید مهمترین ابهام این خبر آن باشد که فیات یک شرکت خودروسازی مشترک ‏بین آمریکا و ایتالیاست و با توجه به سختگیری آمریکایی‌ها درباره اعمال تحریم‌ها علیه ایران این ‏پرسش وجود دارد که آمریکا که در زمان برجام مجوز حضور شرکت‌های خود را در ایران به راحتی ‏صادر نمی‌کرد، حالا چگونه است که با شدت گرفتن تحریم‌ها و سختگیری‌هایش به غول خودروسازی ‏خود اجازه داده که نه تنها در بازار ایران حاضر شود بلکه حتی خط تولید خودرو در ایران به راه ‏اندازد؟

فیات بازمی‌گردد؟

«فیات به ایران باز می‌گردد.» به گفته مدیرعامل منطقه ویژه اقتصادی سلفچگان قم، شرکت «فیات» ‏زمینی برای استقرار واحد تولیدی در منطقه ویژه اقتصادی سلفچگان خریداری کرده است. آن‌گونه که ‏سید مهدی طباطبایی اعلام کرده، این شرکت سوله‌ای را نیز در این منطقه اجاره کرده و درحال وارد ‏کردن تجهیزات خودروسازی بوده و به‌زودی سواری فیات در منطقه ویژه اقتصادی سلفچگان تولید ‏خواهد شد. این خبر به ظاهر دلگرم‌کننده، در شرایطی دیروز منتشر شد که ابهامات بسیاری درباره ‏حضور یکی از بزرگترین غول‌های خودروسازی جهان وجود دارد. در ادامه به مهمترین ابهامات ‏حضور فیات در ایران می‌پردازیم: ‏

نکته اول اینجاست که فیات صاحب شرکت آمریکایی کرایسلر است؛ بنابراین می‌توان گفت که ‏این خودروساز بزرگ جهانی یک شرکت آمریکایی- ایتالیایی است که به نظر حضورش در ‏ایران در شرایطی که آمریکا از برجام خارج شده، کمی دور از شرایط حال حاضر کشور محسوب می‌‏شود.

‏از طرفی خبر سرمایه‌گذاری این غول خودروسازی در منطقه ویژه سلفچگان قم در شرایطی ‏منتشر شد که فیات بعد از برجام که اتفاقا شرایط سرمایه‌گذاری در ایران مساعد به نظر می‌‏رسید و پژو و رنو برای حضور در ایران اعلام آمادگی کرده بودند، حاضر به امضای قرارداد با ‏ایران خودرو برای تولید ٢٥٠‌هزار دستگاه خودرو نشد.

با توجه به این‌که در خبر منتشر شده پیش‌بینی این که ارایه محصولات ابتدا به صورت ‏CBU‏ و ‏سپس تولید خودرو‌های روز اروپایی به شکل ‏CKD‏ باشد، لذا منطقی بود که انجام چنین فرآیند ‏سخت و پر هزینه‌ای، با شریکی باسابقه در ایران صورت می‌گرفت، نه با شرکتی که ‏نامی شناخته شده در فضای خودروسازی کشور محسوب نمی‌شود. ‏

‏اطلاعات درج شده در سایت ‏http: //www.iranianasnaf.ir‏/ نشان می‌دهد شرکتی که ‏مدعی شده نمایندگی فیات در ایران را گرفته در تاریخ ١٥ آبان ٩٧ در این سایت ثبت شده است و در تاریخ ٢٨ ‏همین ماه موفق به گرفتن نمایندگی فیات در ایران شده است.

چطور ممکن است در مدت ‏‏١٣ روز برای گرفتن نمایندگی با یک خودروساز جهانی وارد مذاکره شده، نامه‌نگاری و ‏نمایندگی آن را اخذ کرد؟

جالب است بدانید که این نخستین بار نیست که شرکتی مدعی اخذ نمایندگی و تولید محصولات ‏فیات شده است. آبان‌سال ٨٩ بود که خبرگزاری ایسنا اعلام کرد کارخانه تولید خودرو‌های ‏گازوییل‌سوز فیات، اوایل اسفند ماه در شهرستان گرمسار افتتاح می‌شود. مدیرعامل ‏شرکت خودروسازی لوتوس در آن دوران خود را نماینده رسمی شرکت فیات اعلام کرده بود. در ‏آن دوران تعدادی خودرو به صورت‎ CBU ‎وارد ایران شد و به فروش رسید، اما خبری از تولید ‏نبود. جدای از این خریداران این خودرو‌ها این روز‌ها با مشکلات متعددی مواجه هستند؛ از نبود ‏نمایندگی رسمی خدمات پس از فروش گرفته تا قطعه‌هایی که در بازار نایاب شده‌اند. ‏

از طرفی در روز‌های پسابرجام برخی از شرکت‌ها برای گرفتن نمایندگی دست به دامن ‏شرکت‌های واسطه‌ای شده بودند. نمایندگی‌هایی که مجوزی از طرف شرکت مادر برای آن‌ها ‏صادر نشده بود، مشکلات متعددی را هم به همراه داشتند. درحال حاضر شرکت فیات هیچ ‏خبر رسمی را در رابطه با صدور مجوز نمایندگی به یک شرکت ایرانی منتشر نکرده است. ‏

آن طور که در سایت دبیرخانه هیأت عالی نظارت بر سازمان‌های صنفی کشور آمده، شرکتی به ‏نام «آرتمن موتورکیش» نمایندگی رسمی واردات محصولات فیات را در ایران در‌سال ٩٦ ‏ثبت کرده است. طبق اعلام این دبیرخانه، نمایندگی شرکت آرتمن موتور کیش از شرکت فیات ‏ایتالیا یازدهم بهمن ماه ٩٥ به مدت پنج‌سال در ایران معتبر بوده و اجازه واردات محصولات ‏سواری فیات به ایران را دارد.

اما با وجود این‌که بیش از ٢‌سال از ثبت این نمایندگی سپری می‌‏شود، خبری از واردات خودرو‌های فیات به ایران نیست. مدیرعامل این شرکت هم پارسال ‏اعلام کرده بود که در‌سال نخست شاهد واردات خودرو‌های فیات به ایران خواهیم بود و از‌سال ‏دوم تا‌سال پنجم باید تولید خودرو‌های فیات با ٢٠ تا ٤٠‌درصد انتقال فناوری در ایران محقق ‏شود. اما حالا در شرایطی حدود یک‌سال از انتشار این خبر سپری می‌شود که هیچ جزییاتی در ‏رابطه با آخرین وضع واردات و حتی تولید این خودرو‌ها نیست. ‏

فیات پارسال چقدر درآمد کسب کرد؟

غول خودروسازی فیات کرایلسر که برند‌های متعددی نظیر فیات، کرایسلر، دوج، رم، جیپ، آلفارومئو، ‏لانچیا، مازراتی، فراری، آبارث و ایوکو را دارد، در‌سال ٢٠١٨ موفق به فروش ٤,٨‌میلیون ‏دستگاه شد. البته در این بین فروش برند‌های جیپ و رم افزایش قابل توجهی داشت، اما به‌طورکلی فروش ‏فیات-کرایسلر نسبت به‌سال ٢٠١٧ بدون تغییر باقی ماند. ‏

در جریان اجرای برجام از سوی شرکت‌های ایرانی مذاکرات متعددی برای حضور خودروسازان اروپایی در ایران انجام شد، اما با وجود مذاکرات گسترده تنها خودروسازان فرانسوی تا پای کار آمدند و دفاتری در ایران ایجاد کردند. این موضوع در حالی رخ داد که گفته می‌شد فرانسوی‌ها هم با حداقل سرمایه به ایران آمدند و برای حضور در بازار ایران نهایت احتیاط را به خرج می‌دادند. سایر خودروسازان اروپایی که برای حضور در ایران وعده‌هایی داده بودند، حتی تا پای قرارداد نیامدند و مذاکرات انجام شده در حد تفاهم نامه ماند. حالا ادعای حضور فیات در ایران آن هم در اوج تحریم‌ها از آن دسته ادعا‌های عجیبی است که معلوم نیست با چه هدفی مطرح شده است؟