دکتر”هرمزد نقوی” در گفت و گو با خبرنگار ایسنا منطقه کویر، با بیان اینکه آب پایه آبادی است و با توجه به گذشته می بینیم مسیری که توسعه و آب پیموده اند، یکدیگر را به سمت خوبی سوق نداده است افزود: هرچه روزبه روز جلوتر می رویم، به دلیل سبک زندگی نیاز به آب بیشتر می شود به طوری که با افزایش جمعیت جوامع شهری، مصرف آب نیز بیشتر شده است.

نقوی با بیان اینکه باید ببینم منابع آب و عمق سطح زیرزمینی آب چقدر بوده است؟ تصریح کرد: از زمانی که بشر راه دسترسی به منابع زیرزمینی به روش مکانیزه را پیدا کرده و به دلیل یارانه های بخش انرژی در ایران، آب خیلی ارزان به دست افراد می رسد و در واقع آب رایگان یا کم قیمت موجب شده خیلی از مسائل را با آب حل کنیم.

این دکترای فیزیک خاک بیان کرد: مصرف آب در منازل خیلی بی رویه است و به آب شرب که از نام آن مشخص است(برای شرب است)، کمترین نیاز را دارند و بیشتر آب برای بهداشت، شست و شوی ظروف، باغچه و … استفاده می شود.

برای هر نیاز آب متناسب با خودش را تامین کنیم

نقوی با تاکید بر اینکه نمی شود که آب را تامین نکرد اما شاید بهتر باشد برای هر نیازی آب با کیفیت متناسب با خودش را تامین کنیم اظهار کرد: در قدیم که آب لوله کشی نبود، نیاکان ما از آب چند بار استفاده می کردند و مشکلی که وجود دارد این است که ما این اقدام را انجام نمی دهیم در حالی که می توانیم آب را بچرخانیم و با مکانیزه کردن از یک آب چند بار استفاده کنیم و هر کدام از این اقدامات موجب می شود نیاز ما به استحصال آب از منابع کمتر شود.

وی بیان کرد: در استان کرمان سالانه 23 تا 24 میلیارد مترمکعب نزولات آسمانی داریم که بلافاصله حدود 18 میلیارد مترمکعب آن تبخیر می شود حتی در دشت های کرمان شاهد تبخیر 100 درصدی این نزولات الهی هستیم.

این استاد دانشگاه تاکید کرد: نباید در استانی که اینقدر کمبود آب داریم و مردم با کمبود آب دست و پنجه نرم می کنند، به راحتی بپذیریم که 18 میلیارد مترمکعب آب تبخیر شود.

وی با بیان اینکه باران بسیار با کیفیت و قابل استفاده است تصریح کرد: یکی از کارهایی که در زندگی شهری می تون برای جلوگیری از هدررفت آب انجام داد، با توجه به اینکه پشت بام همه منازل شیب‌بندی است، در صورتی که روی پشت بام یک مخزن داشته باشیم و آب باران را جمع کنیم، به میزان نیاز سال باغچه، شست و شوی حیاط، ماشین و … کافی است در حالی که اکنون همه این آب را از دست می دهیم و هیچکدام از ما مخزن نداریم.

رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان گفت: این نیست که آب کم داشته باشیم، مسئله این است که درایت منجر به اجرا در ما کم است و باید کسی بیاید و این کار(جمع‌آوری آب باران) را اجرایی کند و در صورتی که این کار الزام شود، تا 20 درصد فشار را از روی آب شرب کم می‌کند و به عنوان مثال منطقی نیست که از آب شرب برای کولر استفاده کرد.

سرانه مصرف روزانه هر کرمانی 200 تا 300 لیتر آب است

وی افزود: در کرمان سرانه مصرف آب هر نفر روزانه 200 تا 300 لیتر است و جدای از آن، صنایع و کارگاه ها هستند و در مجموع همه این آب تنها دو درصد آب مصرفی را شامل می شود و حدود 90 درصد آب در کشاورزی صرف می شود.

نقوی اظهار کرد: ما به دلیل اینکه منبع آب را نمی بینیم، فکر می کنیم نامتناهی است و آب خیلی زیادی مصرف می کنیم.

وی تصریح کرد: اهمیت آب شرب برای این است که آب های پاکی که مناسب با کیفیت آشامیدنی باشد، خیلی نداریم و آب گل آلود و دارای بار میکروبی را می شود برای کشاورزی استفاده کرد اما آب شرب باید با کیفیت بالا باشد و روا نیست آبی که روی آن زحمت کشیده می شود، برای کولر، شست و شو و .. استفاده شود.

این استاد دانشگاه بیان کرد: پیشنهاد این است که فقط آب شرب به مردم تحویل بدهیم و آب بهداشتی نیاز به این همه زحمت ندارد و در صورتی که درایتی باشد، می توانیم ورودی آب را 40 درصد کاهش داده و منابع آب را حفظ کنیم که این کار نیاز به هزینه زیادی ندارد و با درایت و برنامه ریزی به راحتی می توانیم تامین کنیم.

وی اظهار کرد: مشکل با کمبود آب نیست، مشکل با کمبود برنامه و تصمیم در اجرا است و اکنون موقعیت طلایی است زیرا معتقدم استاندار کرمان فرد مدبری است و حتما در این زمینه حمایت های لازم را انجام خواهد داد.

نقوی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به وجود 25 درصد باغات کشور در استان کرمان عنوان کرد: کشاورزی اگر به عنوان یک فعالیت اقتصادی دیده شود، یک مقدار معین نیاز واقعی به آب دارد زیرا بیشتر کشاورزی استان باغداری است.

وی تصریح کرد: در آبیاری به روش سنتی یک هکتار باغ پسته را تا 12 هزار مترمکعب آب می دادند که با سیستم ابتکاری و مطالعات انجام شده، آبیاری زیرسطحی را در منطقه ریشه اجرا کردیم که روش موفقی بود و در اجرای این روش با 40 درصد آب قبلی می توانستیم همان مقدار عملکرد داشته باشیم که قدم بزرگی بود.

نقوی بیان کرد: بعد از آن نیز کشاورزان خرده مالک روش آبیاری زیرسطحی کم فشار را اجرا کردند که مصرف آب را به یک سوم و حتی تا 50 درصد کاهش داده و عملکرد را در هکتار نیز افزایش می دهد.

رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان با بیان اینکه متاسفانه سطح اراضی کشاورزی استان وسیع و ظرفیت حمایت دولت ضعیف بوده و زمان زیادی طول می کشد تا همه اراضی به این سیستم آبیاری مجهز شوند افزود: ما در وزارت جهاد کشاورزی مصرف کننده آب، مسئول تامین غذای مردم و مسئول تامین اقتصاد کشاورز هستیم اما حافظ منابع آب نیستیم.

نقوی تصریح کرد: تامین و حفاظت منابع آب دست وزارت نیرو است و حال جای سوال است که آیا نهاد دیگری که 85 درصد آب را مصرف می کند، هیچ وقت خود را محدود می کند؟

باید تمام اختیار آب دست یک مجموعه باشد

وی تاکید کرد: بهتر است تمام اختیار آب دست یک وزارتخانه (وزارت جهاد کشاورزی باشد) و به او بگویند سفره آب دست شما و هر سال سطح این سفره باید 5 سانتی متر افزایش پیدا کند و آن زمان وقتی کشاورزی بخواهد تسهیلات بگیرد، اول الزام می شود آبیاری را اصلاح کند و دقت می شود با همان میزان آبی که موجود است، سطح زیرکشت افزایش داده نشود.

نقوی با تاکید بر اینکه باید تصمیم گیرنده آب یک مجموعه باشد، گفت: اکنون آب چند متولی دارد و هرکس به سمت خود می کشد. کشاورزی می خواهد غذای مردم را تامین کند از سوی دیگر باید در کشاورزی شغل ایجاد کرد و آب منطقه ای می خواهد منابع آب را حفظ کند.

این استاد دانشگاه اظهار کرد: کشاورزی مجبور است آب را تامین کند و آب به اشتغال گرده خورده، به وضع اقتصادی مردم گره خورده و باید تصمیمی بگیریم که شغل هایی که ایجاد می کنیم، شغل های آب بری نباشند.

وی تصریح کرد: منابع آب کشور ما محدود است و باید شغل های آینده را به سمتی هدایت کنیم که آب کمتری مصرف کنند و وقتی آب نداریم نباید دانشکده کشاورزی این همه دانشجو بپذیرد یا حداقل باید آموزش ها در زمینه کشت های مرکب و گلخانه ای باشد.

نقوی افزود: در دو سال اخیر جلسات تخصصی آب را با حضور کشاورزان، دستگاه های مختلف، سمن ها و دانشجویان برگزار می کنیم که بحث های خوبی در این نشست ها مطرح می شود که در واقع اتاق فکر است و به راه های نسبتا خوبی رسیده ایم.

وی با اشاره به اینکه باید از کشورهای دیگر در زمینه آب الگوبرداری کنیم، عنوان کرد: ارتباط کارشناسی ما با کشورهای دیگر تقریبا صفر است و کارشناسان ما ارتباط ندارند که الگو بگیرند.

رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان گفت: آب اگر نباشد خیلی آسیب می بینیم و تبعات اقتصادی، اجتماعی و … زیادی را به همراه خواهد داشت. اما اکنون که آب هست، باید درایت داشت و با توجه به اینکه هر تصمیمی لبه تیزی دارد، هرچه دیرتر تصمیم بگیریم، لبه تیزتر آن بیشتر و عمیق تر خواهد بود و به جایی می رسیم که شاید مجبور باشیم برای شرب هم از آب فاضلاب استفاده کنیم.

همه رمز پیروزی ما در بازچرخانی آب است

وی افزود: اکنون که آب شرب را به وفور می توانیم تامین کنیم، باید فقط برای شرب باشد و برای دیگر مصارف آب را بچرخانیم. تمام رمز پیروزی ما در بازچرخانی آب است و اگر به جز این فکر کنیم، نمی توانیم.

نقوی تصریح کرد: یکی از بهترین تصفه کننده های آلایندگی ها خاک است اما پیچیدگی های خاصی دارد. آبی را که زیر زمین است، با خاک تصفیه می شود و می توانیم استفاده کرده و بچرخانیم. خاک فیلتر است و آبی که وجود دارد به راحتی می تواند بازچرخانی شود.

وی در ادامه بیان کرد: به نظر من شاید نیاز به انتقال آب برای شرب و کشاورزی نداشته باشیم.

نباید خارج از مرزهای استان دنبال منابع آب باشیم

رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان اظهار کرد: نباید خارج از مرزهای استان دنبال منابع آب بگردیم. گرچه صنایع در تامین آب در وضعیت موجود مشکل دارند و به همین منظور در حال انتقال آب از حوزه های دیگر به استان کرمان هستند اما اگر مدیریت کلان دست به دست هم می داد، نیاز به انتقال آب خارج از استان نداشتیم و به اندازه مصرف آب داشتیم.

وی با بیان اینکه در آب مانند بچه پولدارها بزرگ شده ایم، افزود: اگر می خواهیم مسئله ای که همه در آن ذی مدخل هستیم را حل کنیم، باید همه مشارکت کنیم. در آینده جنگ (آب) است و آیا در جنگ اینگونه رفتار می کنیم؟

نقوی درباره تاثیر بارش‌های سال زراعی جاری بر منابع آب اظهار کرد: زمان رسیدن آب حاصل از بارش ها به سفره آب زیرزمینی طولانی است و در سیستم هیدرولوژیک مقدار آب نفوذی به خاک بستگی به عوامل مختلفی دارد، بستگی به نوع بارش یک مسئله است که اگر برف باشد بهتر است و اخیرا بارش ها به صورت باران است که این موضوع، نفوذ را کم می کند.

وی تصریح کرد: طی 50 سال اخیر سفره های آب زیرزمینی ما آسیب جدی دیده است، درست است که چند سال اخیر بارندگی خوبی داشته ایم اما وضعیت تفاوتی نکرده زیرا مصرف آب در استان بسیار زیاد است.

هر روز به اندازه نیمی از رود کارون آب مصرف می کنیم

این استاد دانشگاه بیان کرد: استان کرمان هر روز به اندازه نیمی از رود کارون از سفره های زیرزمینی برداشت آب دارد و آیا اینقدر آب داریم؟ و قطعا بارندگی ها به اندازه یک صدم کارون هم نمی شود.

وی تاکید کرد: پس بهتر است در مصارف دقت داشته و به اندازه نیاز آب مصرف کنیم و همه دستگاه ها باید در این زمینه ورود کنند. مگر اینکه قبول کنیم که کرمان شهر کوچکی بشود که از نظر امنیتی برای کشور بد است؛ ما آواره می شویم و ظرفیت های تولید و فرهنگ کرمان از بین می رود که هیچ عقل سلیمی این را نمی پذیرد.

نقوی اظهار کرد: کرمان ظرفیت دارد که کلانشهر بزرگی باشد و قطعا رونق این استان برای جایگاه و امنیت کشور نیز بسیار خوب است. اما باید سیاست ها و مشاغل ما کم آب‌بَر و آموزش ها بر مصرف درست آب باشد زیرا ظرفیت های زیادی در استان داریم که با استفاده از آب کم، می توانیم درآمدهای پایدار و دوستدار محیط زیست داشته باشیم.

وی در ادامه تصریح کرد: طی یک کار تحقیقاتی، آب باران را در بین ردیف درختان پسته جمع آوری و به منطقه ریشه درختان هدایت کردیم و علاوه بر اینکه دو ماه در زمستان پمپ های آب کشاورزی خاموش بود، ما چهار ماه دیگر نیز آبیاری نکردیم ضمن اینکه این درختان بازدهی متفاوت از دیگران نداشتند.

رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان با بیان اینکه آب کم نداریم، مشکل ما مدیریت است، گفت: من خیلی امیدوار هستم که بتوانیم مسئله آب استان کرمان را به روش های علمی حل کنیم اما نیاز است که مسئولین استانی و کشوری پای کار باشند.

وی افزود: کسی که می خواهد کار کند باید پیگیر باشد و کار را انجام بدهد. کارهای زیادی می شود انجام داد و می توانیم آبی که در اختیار داریم را به خوبی مدیریت کنیم به شرطی که اجماع داشته باشیم.

نقوی تصریح کرد: مشکل ما این است که کشاورزی شغل اصلی و اولویت کشاورزان نیست و زمانی که شغل اصلی کشاورزی باشد و براساس علم و تخصص پیش برود، متفاوت خواهد بود.

نباید در حل مسائل عجله کرد

وی بیان کرد: (در بحث آب) ما خیلی عقب مانده ایم و در این شرایط بزرگ ترین اشتباه این است که عجله کنیم و به دلیل اینکه مشکل داریم و برای حل آنها عجله می کنیم، نتیجه نمی دهد در حالی که مسائل ریشه ای است.