سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر، غیر از برخی استثناها همچنان بر مدار تلخی و سیاهی حرکت می کند.

در چهارمین روز از نمایش آثار در مرکز جشنواره، علی رغم تنوع در مضامین و ژانرها اما باز هم نومیدی و تلخی و شکست، محور فیلم ها بود. اما مهمترین اتفاق، جنجال آفرینی فیلم جدید محمدحسین مهدویان و هجوم نظرات متفاوت و متضاد به سوی این فیلم بود.

ژانر وحشت وارد می شود

سال ها بود که از ژانر وحشت و در اصطلاح عامیانه، فیلم های ترسناک در سینمای ایران خبری نبود. اساسا به خاطر نظر منفی مسئولان فرهنگی کشورمان نسبت به این ژانر، چنین فیلم هایی کمتر ساخته شده است.

اما سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر میزبان یک فیلم ترسناک هم هست. فیلم «آن شب» به کارگردانی کوروش آهاری و نقش آفرینی شهاب حسینی برای دقایقی توانست ترس و دلهره را در دل حاضران کاخ جشنواره ایجاد کند. این فیلم البته رویکردی اخلاقی هم دارد و عقوبت گناه را محور قرار داده است. «آن شب» محصول مشترک سینمای ایران و هالیوود است و در آمریکا ساخته شده و همه اتفاقات آن در فضایی محدود، در یک هتل رخ می دهد. با اینکه برخی صحنه های هراس انگیز در این فیلم، تاثیر گذار هستند، اما به دلیل ضعف در روایت و کمبود داستان، «آن شب» به فیلم بزرگی تبدیل نشده است.

پس از نمایش فیلم «آن شب» ، نشست پرسش و پاسخ آن با حضور عوامل فیلم برگزار شد. البته بازیگر اصلی فیلم، یعنی شهاب حسینی به این دلیل که خارج از کشور است، در این نشست حضور نداشت.

«دو زیست» هم دیگر فیلم به نمایش درآمده در این روز به خاطر فضاسازی و مضامین کلیشه ای اش، با استقبال چندانی مواجه نشد. فیلم جدید برزو نیک نژاد همچون سایر آثار تلخ اجتماعی، فیلمی نومید کننده با تمرکز بر سیاهی ها و پلشتی ها، بدون نشان دادن نقطه امید و نجات است. خانواده های از هم پاشیده، زنان بی سرپرست و تحت ظلم مردان و آدم هایی که فقط در پی زخم زدن به هم هستند، از عناصر کلیشه ای این فیلم است.

ملی یا ضدملی؟

یکی از فیلم هایی که کنجکاوی های بسیاری حول آن ایجاد شد، فیلم «درخت گردو» بود. محمدحسین مهدویان، با اینکه مدت کوتاهی است که وارد عرصه فیلمسازی شده، اما در همین مدت، پنج فیلم سینمایی ساخته که هر کدام، بحث ها و نظرات متفاوتی را ایجاد کرده اند. به ویژه اینکه فیلم های وی، اغلب به تاریخ انقلاب و دفاع مقدس و اتفاقات دهه ۶٠ می پردازند.

«درخت گردو» نیز روایتی دیگر در ارتباط با جنگ تحمیلی و به طور خاص درباره بمباران شیمیایی سردشت است. حضور بازیگرانی چون پیمان معادی و مهران مدیری هم از نکات قابل توجه این فیلم است. معادی در این فیلم، بازی خوبی ارائه داده اما مهران مدیری، کار خاصی انجام نداده و تفاوت زیادی با همان نقش های تلویزیونی و کمدی اش ندارد.

موقع نمایش «درخت گردو» در مرکز جشنواره، سالن های نمایش این فیلم به مجلس روضه تبدیل شدند. نمایش یک تراژدی جنگی، با تمرکز بر پدری که همه خانواده اش را در بمباران شیمیایی از دست می دهد و توانایی فیلمساز در برانگیختن احساسات مخاطب، باعث شد تا اشک اکثر بینندگان فیلم در بیاید.

نشست خبری فیلم در جشنواره نیز، تحت تاثیر موضوعش قرار گرفت. البته پیمان معادی در نشست حضور نیافت. اما مهران مدیری آمد و گفت که خودش نیز آن فضا را تجربه کرده و در دوران سربازی اش برخی از اتفاقات فیلم را از نزدیک دیده بود.

اما به محض پایان فیلم «درخت گردو» واکنش ها به آن آغاز شد. گروهی از مخاطبان و منتقدان، توجه فیلم به آسیب هایی که در نتیجه بمباران شیمیایی سردشت رخ داده بود و همچنین توان فیلم در انتقال درد آسیب دیدگان را ستودند. اما گروهی نیز معتقدند که «درخت گردو» به خاطر عدم اشاره به بانیان و عاملان این جنایت ضدبشری و همچنین غلبه قوم گرایی بر فضای فیلم، آن را ضدملی می دانند. به طور مثال، نشریه «نقد روز» که توسط مجمع منتقدان سینمایی جبهه انقلاب و در جشنواره فجر منتشر می شود، تیتر «سانسور به نفع دشمن» را برای توصیف این فیلم انتخاب کرد. باید منتظر ماند و دید که واکنش مهدویان به زدن برچسب ضدملی به فیلمش چیست؟