«مرثیه‌ای برای سردشت»

نام فیلم: درخت گردو

کارگردان: محمدحسین مهدویان

ارزیابی: (خوب)

خلاصه داستان: ماجرای زندگی قادر (پیمان معادی) و خانواده‌اش در بمباران سردشت

سردشت (آذربایجان غربی) اولین شهر در جهان است که قربانی جنگ‌افزارهای شیمیایی شده است. این واقعه در ۶ تیر ۱۳۶۶ به وقوع پیوست که متعاقباً ۱۳۰ نفر از مردم بی‌پناه شهر به شهادت رسیدند و حدود ۸۰۰۰ نفر نیز مجروح شدند. چند ماه بعد، در ۲۵ اسفند ۱۳۶۶ بمباران شهر حلبچۀ عراق رخ داد که پنج هزار نفر از مردم شهر را قربانی کرد. شورای امنیت در واکنش به جنایات جنگی صدام حسین، مصوبه‌ای را در محکومیتِ به کارگیری سلاح شیمیایی توسط او گذراندند که با وتوی آمریکا بی‌اثر شد. ألا لعنت الله علی القوم الظالمین.

یادم هست که تیر ۱۳۸۴ آقای نادر طالب‌زاده در یک برنامۀ تلویزیونی ابراز ناراحتی می‌کرد که چرا در خصوص موضوعات ملی خودمان فیلم نمی‌سازیم. از قضا به همین بمباران سردشت اشاره کرد که حتی اغلب ایرانی‌ها هم از آن بی‌اطلاع هستند. و حالا محمدحسین مهدویان در چهارمین فیلم خودش به این موضوع پرداخته است. فیلمی به تهیه کنندگی سید مصطفی احمدی و تحقیقات مریم اهرپور، که فیلمنامه را ابراهیم امینی و حسین حسنی نوشته‌اند و پیمان معادی در آن به زیبایی درخشیده است. او نقش قادر را بازی کرده که دی ۱۳۹۵ از دنیا رفت. قادر در سال ۱۳۸۴ در دادگاه لاهه (هلند) حاضر شد، علیه این جنایت بعثی‌ها شهادت داد.

فیلم از زبان آموزگار روستا (مینا ساداتی) روایت می‌شود. احمد شوهر او (مهران مدیری) جزو نخستین اطبای معالجه کنندۀ این مجروحان است. آنها در دادگاه لاهه نیز همراه با قادر حضور دارند. فیلم در سه مقطع زمانی رخ می‌دهد؛ وقوع حادثه (۱۳۶۶)، دادگاه لاهه (۱۳۸۴) و فوت قادر (۱۳۹۵). به همین سبب مهدویان در هنگام تصویربرداری، از دوربین‌های رایج زمان استفاده برده است؛ دوربین ۱۶ م.م.، دوربین ۳۵ م.م. و دوربین دیجیتال. این انتخاب مهمی در فیلم بوده است. جسارت و تجربه‌گرایی مهدویان قابل تقدیر است.

فیلم درخت گردو، یک مرثیه تلخ اما دلچسب دربارۀ مردم مظلوم کرد است. اشک‌هایی که به هنگام تماشای فیلم ناخودآگاه بر صورت مخاطب جاری می‌شود، به آسانی به دست نیامده و باید قدر آن را دانست. بنده در سینما ملت، در اطرافم صدای گریه‌های فراوانی را می‌شنیدم. حتی سالن کنفرانس هم فضای دیگری داشت، شبیه به چیزی که در سال ۱۳۹۲ برای فیلم شیار ۱۴۳ اتفاق افتاد. بازی خیره‌کنندۀ پیمان معادی در این میان نقش تعیین کننده دارد. چنانکه خود او نیز بیشترین فشار را موقع بازی تحمل کرده است. آقای مهدویان خبر داد که بعد از سکانس سوزناک حمام بردن بچه‌ها، پیمان معادی به سبب فشار روحی، چند روزی را در بیمارستان بستری شد و گروه مجبور شد کار را متوقف کند. پیمان معادی به طور آنلاین در کنفرانس مطبوعاتی صحبت کرد و به بازی در این فیلم افتخار نمود. به نظر می‌رسد که امسال، سیمرغ بهترین بازیگر نقش اول مرد به پیمان معادی برسد. امید است که حضور معادی در این اثر بتواند در اکران بین المللی فیلم نقش تعیین کننده داشته باشد و مردم جهان را با مظلومیت ایرانی‌ها و سبوعیت دشمنان ما آشنا کند.